by Thiếu nữ 15 tuổi đã qua 3 đời chồng
Người Mạ có phong tục trai gái đến tuổi dậy thì nếu thương nhau thì có thể ngủ với nhau nên có nhiều cặp vợ chồng còn đang là học sinh THCS.
Với người Mạ, người S’tiêng ở xã Tà Lài (Tân Phú, Đồng Nai), nạn tảo hôn đã khiến nhiều mảnh đời rơi vào cảnh dở khóc dở cười. Có những cô gái mới chỉ 16 tuổi đã có… hai con hay cá biệt hơn có cô gái chỉ mới 15 tuổi mà đã qua “ba lần đò”. Có nhiều lý do thoạt nghe qua cứ tưởng chuyện đùa nhưng lại đang xảy ra hàng ngày dưới bóng những cánh rừng nguyên sinh đại ngàn này.
Ấ́p 4 của xã Tà Lài là một địa bàn nằm biệt lập bên kia sông. Nơi đây, dọc hai bên đường đổ bê tông phẳng lỳ là những mái nhà đơn sơn của đồng bào người dân tộc S’tiêng, Mạ. Khi được hỏi chuyện dựng vợ gả chồng của người dân địa phương, anh K’bí (người Mạ, 34 tuổi) cho biết: “Ở đây hầu hết nam nữ đều lập gia đình trước 18 tuổi. Nữ thì khoảng 14-15 tuổi còn nam cũng chừng 15-16. Những người con gái sau 18 tuổi mà chưa lấy chồng thì bị liệt vào hạng quá lứa lỡ thì”.
Anh K’bí cười rạng rỡ, “tự hào” khoe bản thân: "Ngay bản thân tôi đây, lấy vợ năm 17 tuổi và 6 tháng sau, con bé K’bơ đã chào đời. Hiện nay, con gái tôi đã lấy chồng được 2 năm và có một đứa con là thằng K’btu. Giờ cái bụng nó lại bắt đầu… to lên rồi". Chính vì vậy mà những người chạc tuổi như anh K’bí lên chức ông ở tuổi 30 là chuyện bình thường ở đây.
Kể về chuyện tình duyên của mình, người mẹ trẻ K’tun, vừa tròn 16 tuổi khẽ nén tiếng thở dài nói: “Mình lấy chồng được gần 2 năm rồi. Lúc đó mình đang học lớp 7 ở dưới trường Tà Lài thì quen thằng Điểu Doanh, người S’tiêng ở cùng ấp trong một buổi tối đi sinh hoạt văn hóa Tết thiếu nhi.
Điểu Doanh đã mời mình đi uống cà phê với hai đứa bạn rồi tối về, nó bảo thích mình. Mình bảo, nếu thích thì qua nói chuyện với cha mẹ mình nhưng nó không nghe, bảo giờ nói không ai tin. Sau đó, nó còn bảo nếu không lấy được mình, nó sẽ lên cầu Tà Lài nhảy xuống sông Đồng Nai tự tử. Sợ nó làm thật, mình đành về xin cha mẹ cho hai đứa cưới nhau.
Những bà mẹ nhí tuổi 15-17 ở buôn Mạ.
Ban đầu, cha mẹ khuyên can, bạn bè và cô giáo chủ nhiệm cũng bảo học xong lớp 7 hãy làm đám cưới nhưng thằng Điểu Doanh bảo mùa này măng nhiều, cưới về dễ sống hơn nên mình nhất định đồng ý. Đến mùa mưa năm nay rồi thì sinh ra thằng K’ton (người dân ở đây đặt tên con theo họ mẹ) này”.
Kể về cuộc sống hiện tại, K’tun buồn rầu bảo: “Bây giờ, hàng ngày chồng mình vào khu Trảng Cò, Trảng Cá (thuộc vùng lõi của rừng Nam Cát Tiên) kiếm măng, củi, than hoa hay bất cứ thứ gì có thể bán ra tiền. Thế nhưng, những thứ đó mùa khô này rất ít nên cuộc sống bấp bênh, có ngày được vài ba chục nghìn, có ngày chẳng có gì, vợ chồng đành ôm nhau nhịn đói. Giờ mình chỉ muốn về nhà cha mẹ ở dưới kia chứ không muốn ở đây nữa nhưng đã có con rồi, đi cũng không được”.
Bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Trưởng ban quản lý nhà văn hóa, thở dài: “Đúng là trong địa bàn xã vẫn còn nhiều cặp vợ chồng trẻ, dưới độ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Có nhiều đôi vợ chồng chỉ trong độ tuổi 15-17 nhưng chúng tôi chưa có cách gì hữu hiệu để ngăn chặn.
Ở đây, nhiều gia đình sống trong rừng sâu, địa bàn xã lại rộng nên khi những cặp vợ chồng này sinh con, ở riêng với nhau thì chính quyền địa phương mới biết, nhưng khi đó là sự đã rồi. Thậm chí, nhiều em còn đang đi học ở Trường Trung học cơ sở Tà Lài đã vội bỏ học đi lấy chồng, bất chấp những lời khuyên răn của thầy cô, cha mẹ”.
Bà Tuyết còn cho biết thêm: “Người Mạ ở đây có phong tục nếu trai gái đến tuổi dậy thì cảm thấy G’bổ (thương nhau) thì chúng có quyền được tầm – pài (ngủ với nhau) miễn là không cùng huyết thống. Thế nên, xã có nhiều cặp vợ chồng học sinh. Bên cạnh đó, những người dân địa phương quan niệm rằng, khi người ta dậy thì, có nảy sinh tình cảm là có thể… lấy nhau được”.
Chính vì quan niệm này mà không ít chuyện bi hài đã xảy ra. Chuyện tình của em K’cói (nhà ở sát khu Bàu Chim), năm nay mới 15 tuổi nhưng đã… ba lần lấy chồng. Lần đầu là K'cói "tầm - pài" với một thanh niên tên K’cúc, hai gia đình phải làm một cái lễ cưới giản đơn để vợ chồng về ở với nhau. Thế nhưng, được nửa năm, do không hợp nên K’cói trốn về nhà cha mẹ đẻ.
Sợ bị chồng tìm nên sau đó, cô bỏ xuống ngã ba Núi Tượng làm công nhân. Khoảng 2 tháng, K’cói lại thương một người tên Điểu Ban (người S’tiêng ở trong ấp) khi vào rừng lấy măng, hai người xin gia đình làm lễ cưới. Thương con, cha mẹ K’cói đành làm lễ và cho đôi vợ chồng trẻ một căn chòi ở bìa rừng để sinh sống.
Nhưng sau đợt Tết mừng lúa mới (khoảng tháng 10) năm rồi, K’cói về nhà cha mẹ chơi rồi kêu than sống với Điểu Ban khổ sở, xin được ở lại nhà cha mẹ đẻ. Nhìn con khóc lóc quá nên cha mẹ cô không nỡ xa và cho ở lại. Cách đây ít lâu, K’cói thương một thanh niên khác nên lại… lấy chồng. Bà K’cui, mẹ K'cói cho biết, hiện con gái bà đã theo chồng là K’tô, một người góa vợ, vào trong phía Bàn Sấu sống.
Khi nhắc đến điều này, già làng K’lư, người đã có 81 năm sống dưới cánh rừng già này buồn rầu thở dài: “Trước đây, dù chúng tôi lập gia đình ở tuổi dậy thì nhưng quy định của việc bỏ nhau rất nghiêm ngặt, sẽ bị làng phạt gạo, thịt để tạ lễ với thần rừng chứ không như bây giờ, bọn trẻ thích làm gì thì làm, già làng nói chúng cũng chẳng chịu nghe một câu!”.
Theo Gia Đình và Cuộc Sống
Người Mạ có phong tục trai gái đến tuổi dậy thì nếu thương nhau thì có thể ngủ với nhau nên có nhiều cặp vợ chồng còn đang là học sinh THCS.
Với người Mạ, người S’tiêng ở xã Tà Lài (Tân Phú, Đồng Nai), nạn tảo hôn đã khiến nhiều mảnh đời rơi vào cảnh dở khóc dở cười. Có những cô gái mới chỉ 16 tuổi đã có… hai con hay cá biệt hơn có cô gái chỉ mới 15 tuổi mà đã qua “ba lần đò”. Có nhiều lý do thoạt nghe qua cứ tưởng chuyện đùa nhưng lại đang xảy ra hàng ngày dưới bóng những cánh rừng nguyên sinh đại ngàn này.
Ấ́p 4 của xã Tà Lài là một địa bàn nằm biệt lập bên kia sông. Nơi đây, dọc hai bên đường đổ bê tông phẳng lỳ là những mái nhà đơn sơn của đồng bào người dân tộc S’tiêng, Mạ. Khi được hỏi chuyện dựng vợ gả chồng của người dân địa phương, anh K’bí (người Mạ, 34 tuổi) cho biết: “Ở đây hầu hết nam nữ đều lập gia đình trước 18 tuổi. Nữ thì khoảng 14-15 tuổi còn nam cũng chừng 15-16. Những người con gái sau 18 tuổi mà chưa lấy chồng thì bị liệt vào hạng quá lứa lỡ thì”.
Anh K’bí cười rạng rỡ, “tự hào” khoe bản thân: "Ngay bản thân tôi đây, lấy vợ năm 17 tuổi và 6 tháng sau, con bé K’bơ đã chào đời. Hiện nay, con gái tôi đã lấy chồng được 2 năm và có một đứa con là thằng K’btu. Giờ cái bụng nó lại bắt đầu… to lên rồi". Chính vì vậy mà những người chạc tuổi như anh K’bí lên chức ông ở tuổi 30 là chuyện bình thường ở đây.
Kể về chuyện tình duyên của mình, người mẹ trẻ K’tun, vừa tròn 16 tuổi khẽ nén tiếng thở dài nói: “Mình lấy chồng được gần 2 năm rồi. Lúc đó mình đang học lớp 7 ở dưới trường Tà Lài thì quen thằng Điểu Doanh, người S’tiêng ở cùng ấp trong một buổi tối đi sinh hoạt văn hóa Tết thiếu nhi.
Điểu Doanh đã mời mình đi uống cà phê với hai đứa bạn rồi tối về, nó bảo thích mình. Mình bảo, nếu thích thì qua nói chuyện với cha mẹ mình nhưng nó không nghe, bảo giờ nói không ai tin. Sau đó, nó còn bảo nếu không lấy được mình, nó sẽ lên cầu Tà Lài nhảy xuống sông Đồng Nai tự tử. Sợ nó làm thật, mình đành về xin cha mẹ cho hai đứa cưới nhau.
Những bà mẹ nhí tuổi 15-17 ở buôn Mạ.
Ban đầu, cha mẹ khuyên can, bạn bè và cô giáo chủ nhiệm cũng bảo học xong lớp 7 hãy làm đám cưới nhưng thằng Điểu Doanh bảo mùa này măng nhiều, cưới về dễ sống hơn nên mình nhất định đồng ý. Đến mùa mưa năm nay rồi thì sinh ra thằng K’ton (người dân ở đây đặt tên con theo họ mẹ) này”.
Kể về cuộc sống hiện tại, K’tun buồn rầu bảo: “Bây giờ, hàng ngày chồng mình vào khu Trảng Cò, Trảng Cá (thuộc vùng lõi của rừng Nam Cát Tiên) kiếm măng, củi, than hoa hay bất cứ thứ gì có thể bán ra tiền. Thế nhưng, những thứ đó mùa khô này rất ít nên cuộc sống bấp bênh, có ngày được vài ba chục nghìn, có ngày chẳng có gì, vợ chồng đành ôm nhau nhịn đói. Giờ mình chỉ muốn về nhà cha mẹ ở dưới kia chứ không muốn ở đây nữa nhưng đã có con rồi, đi cũng không được”.
Bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Trưởng ban quản lý nhà văn hóa, thở dài: “Đúng là trong địa bàn xã vẫn còn nhiều cặp vợ chồng trẻ, dưới độ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Có nhiều đôi vợ chồng chỉ trong độ tuổi 15-17 nhưng chúng tôi chưa có cách gì hữu hiệu để ngăn chặn.
Ở đây, nhiều gia đình sống trong rừng sâu, địa bàn xã lại rộng nên khi những cặp vợ chồng này sinh con, ở riêng với nhau thì chính quyền địa phương mới biết, nhưng khi đó là sự đã rồi. Thậm chí, nhiều em còn đang đi học ở Trường Trung học cơ sở Tà Lài đã vội bỏ học đi lấy chồng, bất chấp những lời khuyên răn của thầy cô, cha mẹ”.
Bà Tuyết còn cho biết thêm: “Người Mạ ở đây có phong tục nếu trai gái đến tuổi dậy thì cảm thấy G’bổ (thương nhau) thì chúng có quyền được tầm – pài (ngủ với nhau) miễn là không cùng huyết thống. Thế nên, xã có nhiều cặp vợ chồng học sinh. Bên cạnh đó, những người dân địa phương quan niệm rằng, khi người ta dậy thì, có nảy sinh tình cảm là có thể… lấy nhau được”.
Chính vì quan niệm này mà không ít chuyện bi hài đã xảy ra. Chuyện tình của em K’cói (nhà ở sát khu Bàu Chim), năm nay mới 15 tuổi nhưng đã… ba lần lấy chồng. Lần đầu là K'cói "tầm - pài" với một thanh niên tên K’cúc, hai gia đình phải làm một cái lễ cưới giản đơn để vợ chồng về ở với nhau. Thế nhưng, được nửa năm, do không hợp nên K’cói trốn về nhà cha mẹ đẻ.
Sợ bị chồng tìm nên sau đó, cô bỏ xuống ngã ba Núi Tượng làm công nhân. Khoảng 2 tháng, K’cói lại thương một người tên Điểu Ban (người S’tiêng ở trong ấp) khi vào rừng lấy măng, hai người xin gia đình làm lễ cưới. Thương con, cha mẹ K’cói đành làm lễ và cho đôi vợ chồng trẻ một căn chòi ở bìa rừng để sinh sống.
Nhưng sau đợt Tết mừng lúa mới (khoảng tháng 10) năm rồi, K’cói về nhà cha mẹ chơi rồi kêu than sống với Điểu Ban khổ sở, xin được ở lại nhà cha mẹ đẻ. Nhìn con khóc lóc quá nên cha mẹ cô không nỡ xa và cho ở lại. Cách đây ít lâu, K’cói thương một thanh niên khác nên lại… lấy chồng. Bà K’cui, mẹ K'cói cho biết, hiện con gái bà đã theo chồng là K’tô, một người góa vợ, vào trong phía Bàn Sấu sống.
Khi nhắc đến điều này, già làng K’lư, người đã có 81 năm sống dưới cánh rừng già này buồn rầu thở dài: “Trước đây, dù chúng tôi lập gia đình ở tuổi dậy thì nhưng quy định của việc bỏ nhau rất nghiêm ngặt, sẽ bị làng phạt gạo, thịt để tạ lễ với thần rừng chứ không như bây giờ, bọn trẻ thích làm gì thì làm, già làng nói chúng cũng chẳng chịu nghe một câu!”.
Theo Gia Đình và Cuộc Sống