VIETHAMVUI

Bạn có muốn phản ứng với tin nhắn này? Vui lòng đăng ký diễn đàn trong một vài cú nhấp chuột hoặc đăng nhập để tiếp tục.


    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý

    outlander
    outlander
    outlander
    Moderator
    Moderator


    Tổng số bài gửi : 7911
    Join date : 11/08/2012
    • Post n°1

    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý Empty Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý

    Bài gửi by outlander Tue Apr 24, 2018 4:27 am



       
    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý
    _____________________________________

    Lý là một trong những thể loại âm nhạc dân gian khá độc đáo ở nước ta. Nếu ở miền Nam, khi hát lên điệu lý lu là thì người hát đã có thể ngầm giãi bày nỗi niềm thầm kín trong buổi đầu gặp gỡ.

    Ai về đồng lúa qua truông
    Nhớ cho lu là ta gửi, ơi người ơi!
    Gửi đôi lời, lời mà cho em

       
    Thì ở miền Trung lại có điệu lý xăm chân chất, mộc mạc thể hiện tính bạo dạn hiếm thấy trong dân ca người Việt.

    Đường đi gai góc chông chênh
    Tìm người gái lịch xe dây tơ hồng

    Còn ở miền Bắc, làn điệu lý cây đa trong dòng dân ca quan họ Bắc Ninh lại đậm tính chất lạc quan, dí dỏm thể hiện lời tỏ bày đầy ẩn ý:

    Trèo lên quan dốc ngồi gốc cây đa
    Ai xui cho đôi mình gặp
    Xem hội cái đêm trăng rằm
    Rằng tôi lý (ối a) cây đa
    Có một làn điệu xuất phát từ vùng đất Quảng Nam mà khi nghe lên khó ai cầm lòng được, đó là điệu lý thương nhau.

    Thương nhau trường đoạn, đoạn trường
    Lựu ly lưu ly dạ dường kim châm

    Hoặc điệu lý năm canh, diễn tả nỗi lòng nhớ nhung, chờ đợi, âu lo

    Canh một thơ Thẩn vào ra
    Chờ trăng trăng lặn chờ hoa hoa tàn

    Nếu những điệu lý với nội dung thể hiện tình cảm chia ly, cách trở của vợ chồng thường đượm vẻ buồn sâu xa, thì có một số điệu lý khắc họa tình yêu trai gái lại thắm đượm nét hồn nhiên, chân chất như lý xăm, lý cây bông

    • Về Đầu Trang
    outlander
    outlander
    outlander
    Moderator
    Moderator


    Tổng số bài gửi : 7911
    Join date : 11/08/2012
    • Post n°2

    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý Empty Re: Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý

    Bài gửi by outlander Thu Apr 26, 2018 8:09 am

    Bông xanh bông trắng bông vàng
    Bông lê bông lựu đố nàng mấy bông

    Những điệu lý ở miền Nam có đặc điểm là ngắn gọn, mỗi bài chỉ có một lời ca, giai điệu có những quãng nhảy xa, tạo nên sắc thái sâu lắng, trầm mặc hơn so với điệu lý các miền khác, nhất là những nốt bán âm đậm tính chất thương cảm khá đặc trưng của dân ca vùng Nam Trung bộ. Lý chiều chiều là một trong những bài hát giao duyên tự sự khá phổ biến trong kho tàng dân ca miền Nam với những câu hát dung dị, đầm thắm.

    Chiều chiều ra đứng lầu tây
    Thấy cô gánh nước tưới cây ngô đồng
    Xui trong lòng tôi thương
    Thương cô tưới cây ngô đồng


    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý Su-tic10


    Và chúng ta không khỏi chạnh lòng xao xuyến khi nghe những câu hát thầm đượm ân tình từ khúc hát vang lên chứa đựng bao uẩn khúc của người vợ trông chồng suốt bao năm tháng biệt ly cách trở.

    Cái dạ mà em trông chàng
    Mà không thấy ông chàng mình đâu

    Nỗi đau chất chứa đến nỗi bật ra câu hát

    Chi mà tệ tệ lắm chàng!
    Chi mà bạc bạc lắm chàng!

    Cùng với điệu lý vọng phu, làn điệu lý tang tít cũng xuất hiện nhiều trên sân khấu tuồng và dân ca kịch bài chòi của các tỉnh miền Trung. Có người lại cho rằng hai điệu lý ấy được hình thành từ sân khấu ca kịch truyền thống khu V, phải chăng những âm điệu nầy sẵn có trong dân gian và sau đó được tác giả đưa vào sân khấu với những biến thể cần thiết để phù hợp với nội dung kịch bản, chẳng hạn:

    Nín mà nghe qua ru qua hát
    Dạo quanh vòng bót gát xem chơi

    Tuy thế, phần gốc của câu hát vẫn nguyên vẹn:

    Tàng tít tang nòn nang tít tang tàng

    Có thể nói thang âm đặc trưng của làn điệu nầy đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu vận dụng một cách tài tình để sáng tác ca khúc Quảng Nam yêu thương.

    Bên cạnh những điệu lý ngân nga như khúc tâm tình miền Trung, còn có nhiều điệu lý với gia điệu sinh động, tiết tấu sôi nổi, khắc họa rõ nét những sinh hoạt đời thường như điệu lý đi chợ dí dỏm hồn nhiên, miêu tả cảnh bán buôn tấp nập:

    Rũ nhau đi chợ sông Hàn
    Trước thời bán vặt, sau là mua ăn

    Hoặc là nhịp điệu dập dồn trong lý thượng

    Xem lên hòn núi thiên thai
    Thấy đôi chiền chiện ăn xoài chín cây

    Có hai điệu lý hiện diện trên khắp ba miền Bắc Trung Nam, song mỗi làn điệu lại mang một âm hưởng riêng theo ngữ điệu giọng nói khá đặc trưng của từng vùng dân ca, đó là lý ngựa ô và lý con sáo:

    Ngựa ô yêng (*) thắng kiệu vàng
    Yêng tra khớp bạc, đưa nàng về dinh
    (Lý ngựa ô)

    Ai đem con sáo sang sông
    Để cho con sáo sổ lồng bay xa
    (Lý con sáo)


    Sức Hấp Dẫn Từ Những Điệu Lý Xuong-10


    Mỗi điệu lý có màu sắc và dáng dấp riêng, khá súc tích trong nội dung và uyển chuyển trong hình thức thể hiện. Từ những câu ca dao quen thuộc, ông cha ta đã phá vỡ tiết điệu sẳn có của thể thơ lục bát sáu tám bằng cách xử lý tài tình những tiếng đệm, những âm luyến láy cũng như kỷ thuật đưa hơi với thủ pháp điệp từ như í a, tình tang, là mà, trông...để người hát có thể ngâm ngợi thêm, tô đậm thêm những nét nhấn nhá giàu âm hưởng đặc trưng của làn điệu và làm đa dạng thêm hệ thống thang âm ngũ cung có bán cung, từ đó dần dần hình thành điệu thức oán trong ca nhạc cổ truyền của các tỉnh phía Nam. Các điệu lý cũng vận dụng hầu hết các thang âm điệu thức dân tộc. Chính vì thế, mỗi làn điệu đều có sức hấp dẫn riêng để có thể lưu truyền từ đời nầy sang đời khác, dù có thay đổi ít nhiều song vẫn giữ được trực âm chính trong hệ thống ngũ cung nguyên gốc khá đặc trưng, nhờ vậy người nghe khó nhầm lẫn giữa điệu lý của vùng này với vùng khác.

    Như mạch nước ngầm ngọt ngào, những điệu lý có sức hấp dẫn người nghe, đồng thời lan tỏa rộng khắp trong nhân dân và trở thành viên ngọc quý trong kho tàng dân ca Việt Nam.

    (*) Yêng = Anh, nói trại để tránh phạm húy tên vua Gia Long.
    • Về Đầu Trang
      Hôm nay: Fri Apr 26, 2024 10:11 am